Warmtepomp, zonnepanelen of zonneboiler verplicht bij ingrijpende renovatie

Vanaf 30 juni aanstaande moeten bij de ingrijpende renovatie van een woning of ander gebouw maatregelen worden doorgevoerd om een vastgestelde minimale hoeveelheid hernieuwbare energie op te wekken. In praktische zin betekent dit dat een warmtepomp, zonnepanelen of een zonneboiler moet worden toegepast.

Nieuwe maatregel – RED II

De nieuwe maatregel komt voort uit Europese regelgeving. In de RED II-richtlijn (Renewable Energy Directive II) staat dat EU-lidstaten een minimale hoeveelheid hernieuwbare energie moeten voorschrijven bij nieuwbouw en ingrijpende renovatie. Met betrekking tot nieuwbouw voldoet Nederland inmiddels aan die EU-eis, doordat sinds 1 januari de BENG-systematiek van kracht is.

‘Ingrijpende renovatie’: twee definities

Ga je vanaf aanstaande zomer ingrijpend verbouwen? Je moet dan al voldoen aan deze maatregel. De vraag is wat er precies met ‘ingrijpende renovatie’ wordt bedoeld. Valt het plaatsen van dubbel glas of dakisolatie er bijvoorbeeld onder, of is er meer voor nodig? De EU biedt lidstaten de keuze uit twee definities: de renovatie moet 25 procent van de waarde van het gebouw omvatten, of 25 procent van de oppervlakte van de gebouwschil die wordt gerenoveerd. Eerder werd al bekend dat de Nederlandse regering de tweede definitie hanteert.

Vernieuwing van afgiftesysteem

De nieuwe regeling wordt onderdeel van het Bouwbesluit, dat hiervoor wederom zal worden aangepast. In het concept-wijzigingsbesluit wordt nader uitleg gegeven over de gekozen definitie: om onder de noemer ‘ingrijpende renovatie’ te vallen, moet bij verbouwing minstens 25% van de oppervlakte van de ‘integrale gebouwschil’ worden vernieuwd, veranderd of vergroot. Daarnaast wordt nog een ander criterium genoemd: de renovatie wordt alleen als ‘ingrijpend’ beschouwd als ook het afgiftesysteem van de verwarmingsinstallatie – minimaal deels – wordt vernieuwd.

Dak of gevel vernieuwen

Als voorbeeld van ingrijpende renovatiemaatregelen in de ‘integrale’ schil geeft minister Ollongren in de concepttekst het voorbeeld van een dak of gevel die volledig wordt opengelegd en vernieuwd: “In de praktijk komt het dan vaak voor dat er door minimaal 25% van het gebouw ‘van binnen naar buiten’ kan worden gekeken.”
Bij bijvoorbeeld de na-isolatie van enkelsteens muren of isolatie tegen het bestaande dakbeschot wordt niet de ‘integrale’ schil vernieuwd. Zulke maatregelen vallen dus niet onder de noemer ‘ingrijpend’ en vallen daarom ook niet onder de nieuwe regeling.

Alleen bij aanpassing verwarmings- of koelinstallatie

We noemden al een ander belangrijk criterium: de nieuwe regels gelden alleen wanneer de verwarmings- of koelinstallatie(s) van het (woon)gebouw onderdeel uitmaakt van de ingrijpende renovatie. Meer precies: minstens een derde deel van de ‘afgiftelichamen’ (lees: vloerverwarming of radiatoren) moet worden vernieuwd of aangepast. Door dit aspect mee te wegen, wordt volgens het kabinet voorkomen dat woningeigenaren op hoge kosten worden gejaagd voor het vervangen van een installatie die nog een redelijke economische of technische levensduur heeft.

Verschillende technieken mogelijk

Volgens de minister kan op verschillende manieren aan de minimumeis met betrekking tot hernieuwbare energie worden voldaan, bijvoorbeeld door pv-panelen te plaatsen, gebruik te maken van een all-electric of hybride warmtepomp, of een zonneboiler te installeren. De hernieuwbare energie moet volgens het NTA8800-rekenmodel (dat ook voor BENG wordt gebruikt) op het perceel zelf worden opgewerkt.

Kosteneffectiviteit van maatregelen

Volgens de concept-besluittekst is bij het bepalen van wat de wettelijke ‘minimale hoeveelheid op te wekken hernieuwbare energie’ is, rekening gehouden met wat technisch, functioneel en economisch maatgevende techniek is. Daarbij wordt ook rekening gehouden met de kosteneffectiviteit van technische maatregelen. Voor het bepalen van de minimale hoeveelheid op te wekken hernieuwbare energie heeft het kabinet onderzoek van ingenieursbureau DGMR gebruikt, waarbij de toepassing van zonnepanelen als maatgevende techniek gold.

Voorbeelden van praktische uitwerking

Op basis van het onderzoek van DGMR geeft de minister een aantal voorbeelden van de uitwerking van de nieuwe regels. Om aan de minimumeisen te voldoen, zullen bij een tussenwoning van 110 m² zeven pv-panelen van 200 Wp vermogen moeten worden geplaatst. Een woongebouw met 33 appartementen met in totaal 3.036 m² oppervlakte heeft 64 panelen nodig en bij een klein kantoor van ongeveer 300 m² moeten 12 panelen worden geplaatst. Bij het onderzoek is niet gerekend met warmtepompen of zonneboilers. Hoe met de toepassing daarvan precies kan worden voldaan aan de minimumeisen is vooralsnog dus niet duidelijk.

Invoering op 30 juni

Tot 10 januari liep een consultatieronde waarin eenieder commentaar op het conceptbesluit kon geven. Elf reageerders gaven aan geen bezwaar te hebben tegen het openbaar maken van hun reactie. Hun reacties kunnen worden ingezien op de website Overheid.nl. Het definitieve besluit – waarvan de tekst nu in voorbereiding is – zal op 30 juni 2021 worden doorgevoerd middels een wijziging van het Bouwbesluit. Dat is de uiterste datum waarop de nieuwe regels moeten worden doorgevoerd, zo heeft de EU eerder bepaald.

Bron: vakblad Warmtepompen