Overstroom én hoe je een terugleverboete voorkomt

Energiemaatschappij VandeBron was in 2023 de eerste die een terugleververgoeding bij zonnepanelen-eigenaren in rekening bracht. Het was een reactie op het uitblijven van duidelijkheid over de salderingregeling. De maatschappijen zitten namelijk met het overschot aan zonnestroom in de maag en willen eigenaren hier bewuster maken. Inmiddels brengen vrijwel alle energieleveranciers op één of andere manier kosten in rekening. Bijvoorbeeld door het drastisch terugschroeven van de terugleververgoeding of het niet meer aanbieden van kortingen. Bij veel particulieren rijst daarom de vraag: Wat te doen met de overstroom? In dit artikelen bespreken we de technische mogelijkheden.

Welke mogelijkheden zijn er om overstroom te benutten?

Dit varieert sterk per situatie. Welke technieken zijn bijvoorbeeld al aanwezig en wat is het budget. Eén van de meest genoemde opties is de thuisbatterij en het laden van de elektrische auto. Echter, er zijn nog veel andere oplossingen. We lichten ze hieronder stuk voor stuk toe.

1. Energie bufferen met warmtepomp
2. Elektrisch element slim inschakelen
3. Omvormer en/of batterij sturen met energiemeter
4. Stroom opslaan in thuisbatterij
5. Elektrische auto laden
6. Slim inschakelen van huishoudelijke apparaten
7. Woning koelen met warmtepomp
8. Woning koelen en/of verwarmen met airco

Tip: heeft jouw klant een dynamisch energiecontract en een warmtepomp? Het kan dan interessant zijn om energie te bufferen op momenten dat stroom goedkoop of zelfs gratis is.

Bron: MilieuCentraal

1. Energie bufferen met warmtepomp

In de markt zijn warmtepompen beschikbaar met een PV-regeling. Deze regeling kijkt of er overstroom beschikbaar is én schakelt op basis daarvan de warmtepomp in. Je hebt hierbij twee smaken: 

• Een warmtepomp met een aan- en uit PV-regeling. Zodra er overstroom beschikbaar is, zet de regeling de setpoints omhoog. Vervolgens gaat de warmtepomp aan totdat het setpoint is bereikt

• Een warmtepomp met een slimme PV-regeling. Deze stemt voortdurend de setpoints en het vermogen van de warmtepomp af op de beschikbare overstroom. Anders dan de eerste optie, zorgt de regeling er dus voor dat er puur overstroom wordt gebruikt. Is er niet genoeg overstroom? Dan gaan de setpoints en het vermogen simpelweg omlaag. Er wordt dus geen extra stroom uit het net getrokken. 

Hoeveel overstroom kun je kwijt? 
Dit hangt af van de technische installatie. Kan de warmtepomp bijvoorbeeld koelen? Dan kun je het daarvoor inzetten. Een andere optie is om thermische energie te bufferen. De overtollige stroom van overdag zet je dan om in warmte voor een later moment. Dan kan door de temperatuur in de vloer omhoog te brengen of je voegt een Cube voorraadvat, los buffervat of tapwaterboiler toe aan de warmtepompinstallatie. En nee, dan bedoelen we geen 80 liter buffervat om pendelgedrag te voorkomen. Afhankelijk van de situatie is een 500 tot 1000 liter gebruikelijker. Hierdoor heb je veel inhoud om warmte in kwijt te kunnen. Die warmte kun je op een later moment gebruiken voor ruimteverwarming of warm douchewater (in geval van een hygiëne buffervat).

Grootte van buffervat
Welke grootte buffervat je precies nodig hebt, hangt af van veel variabelen, maar voornamelijk van je transmissie. Het mooiste is als je een dag- en nachtoverbrugging kunt realiseren. Met je overstroom warm je de buffer op, zodat je voldoende energie hebt om in de avond en nacht de woning te verwarmen. Zodra de zon ochtends weer gaat schijnen, laad je het buffervat weer op met gratis zonnestroom.

Elektrisch element slim laten inschakelen

Stel, jouw klant heeft een warmtepomp met een losse tapwaterboiler, maar de warmtepomp beschikt niet over een PV-regeling. Dan kun je ervoor kiezen een elektrisch element (3kW) in de tapwaterboiler te plaatsen en deze slim aan te sturen op basis van overstroom. Hiervoor heb je de Resol DeltaTherm PV-regeling nodig. 

Let wel op, dat deze manier van verwarmen met een COP1 gebeurt. Toch kan het een keuze zijn, omdat de compressor van de warmtepomp minder slijt. Dit is het duurste onderdeel en bij vervanging is de machine vaak economisch afgeschreven. 

Je kunt je ook afvragen: “Waarom koop je niet gewoon een kleine close-in boiler?” Zo’n boiler beschikt vaak niet over een PV-regeling. Wekt de PV-installatie beperkt stroom op tijdens de verwarming van je boiler? Dan zal de boiler het tekort aan benodigde stroom uit het energienet trekken. De Resol-regeling daarentegen stemt het benodigde vermogen via het elektrische element precies af op de overstroom.

Omvormer en/of batterij sturen met energiemeter

Veel mensen willen meer grip op hun energieverbruik en schaffen daarom een energiemeter aan. Eén van de meest bekend is de P1-meter van HomeWizard. Daarmee zie je via een app de momenten van gas- en stroomverbruik. Ook kun je zien wanneer zonnepanelen meer stroom opwekken dan het verbruik. Met die informatie kun je dus beslissen om op dat moment bijvoorbeeld de wasmachine aan te zetten.

Wil de klant nog beter voorbereid zijn op de toekomst? Dan is een energiemeter zoals de Solax Power 3phase meter CT of Direct een slimme investering. Met dit apparaat kun je namelijk ook de omvormer en/of batterij aansturen. Hierdoor voorkom je dat je stroom terug levert aan het energienet, maar je wel genoeg blijft opwekken voor de huishoudelijke apparaten. 

.

Stroom opslaan in een thuisbatterij

Er wordt online ontzettend veel gezocht op ’thuisbatterij’ en soms gezien als wondermiddel. Een thuisbatterij kan in de lente en herfst zeker een hulpmiddel zijn om het eigen verbruik te optimaliseren. In die periode van het jaar neemt de opbrengst van zonnepanelen toe, maar is het ook relatief vroeg donker. Dat is anders in de zomer. Dan geldt een soort ‘optelprincipe’. Je wekt immers enorm veel energie op, maar verbruikt weinig stroom. Je onttrekt dus weinig stroom uit de thuisbatterij, waardoor hij relatief vol blijft zitten. Dit heeft tot gevolg dat je de overstroom niet meer kwijt kunt de volgende dag en deze dus alsnog richting het energienet gaat. 

Theoretisch: als je 5kw pv op je dak hebt (4600 kWh per jaar). En een 5kW omvormer met 5kW accucapaciteit. Dan kan het eigen verbruik van 25% naar 70%

TIP: Een dynamisch energiecontract en een thuisbatterij zijn een slimme combinatie. Zo kun je de batterij opladen op momenten dat stroom gratis of extra goedkoop is. Zo stelt BudgetEnergie soms gratis stroom beschikbaar.

Auto laden bij overstroom

Een andere manier is om de elektrische auto te gebruiken als batterij. Jouw klant moet dan wel een auto hebben met V2G-mogelijkheid. Ook moet de laadpaal bidirectioneel kunnen laden, zoals die van Solax Power. Bidirectioneel laden is namelijk nog niet op grote schaal geïmplementeerd en niet alle elektrische voertuigen ondersteunen deze technologie. Een ander punt is dat de auto wel op de oprit moet staan om het te gebruiken als opslagmedium. Is jouw klant overdag, als de zon schijnt, veel onderweg en niet thuis aan het werk? Dan kun je zonnestroom overschot nog steeds niet kwijt.

Schakel huishoudelijke apparaten slim in

Op zoek naar een goedkoper alternatief om het eigen verbruik te verhogen? Schakel huishoudelijke apparaten in zodra de zon schijnt. Dat kan handmatig, maar automatisch is praktischer. Je hebt daar het volgende voor nodig:

• Slimme huishoudelijke apparaten met wifiverbinding

• Energiemonitor die overstroom detecteert

• Domotica of slimme app, zoals Home Assistent

• Slimme schakelmogelijkheden zoals van SolarEdge

Woning koelen met warmtepomp

Omdat je met name in de lente en zomer veel overstroom hebt, is het actief koelen van de woning ook een optie. In de meest ideale situatie heb je daarbij een warmtepomp met slimme PV-watch. Daarmee koel je op puur op basis van overstroom. 

Om de woning te koelen met een warmtepomp, heb je een afgiftelichaam nodig. Vaak wordt gekozen voor de vloerverwarming, dan ook wel vloerkoeling genoemd. Lekker makkelijk en goedkoop. Het ligt er immers toch al. Het nadeel is dat je hierdoor een koude vloer ervaart en vaak snel schoenen aantrekt. Daarnaast kun je maar beperkt terug koelen vanwege mogelijke condensatie. De watertemperatuur mag dan ook slechts enkele graden beneden de ruimtetemperatuur liggen (minimaal een kamertemperatuur van 18 graden bij parket.

Speelt comfort een belangrijke rol? Dan is koeling via wand en plafond slimmer, ook wel wandkoeling, topkoeling of plafondkoeling genoemd. Het grote voordeel van een koelplafond is dat deze zich bevindt waar de warmte is. Juist, het plafond. Dit is dan ook de meest effectieve en comfortabele manier van koelen.

Woning koelen en/of verwarmen met een airco

Wat je veel ziet gebeuren in de markt, is dat woningeigenaren een multisplit of singlesplit airco aanschaffen. Hiermee verwarmen of koelen ze de woning. Of dit een comfortabele manier van verwarmen en koelen is, zijn de meningen over verdeeld. Bijvoorbeeld vanwege de luchtstromen, droge lucht of het aanwezige geluid.

Let op: wellicht is een airco slim in te schakelen zodra er overstroom is. Je kunt het medium ‘lucht’ echter niet bufferen voor een langere periode. 

Als installatietechnische groothandel helpen wij installatiebedrijven bij het verduurzamen van gebouwen. Ben je installateur en heb je een klant die overstroom wil benutten? Bel naar 058 – 288 47 39.