Warmtepomp en geluid: waar moet je op letten?

Als het gaat om het selecteren van de juiste warmtepomp voor een project, is geluid en geluidsoverlast een belangrijke factor om rekening mee te houden. Dit kan namelijk het verschil maken tussen een tevreden klant en buren die klagen over geluidsoverlast. Toch is het maken van een goede en eerlijke vergelijking tussen het geluidsniveau van verschillende warmtepompen niet altijd even makkelijk, omdat de meetafstand, omgeving en zelfs het verwarmingsvermogen waarbij de decibels (dB’s) gemeten wordt vaak verschillen. We leggen je daarom graag uit hoe je met dit onderwerp om kunt gaan.

Snel naar:

• Hoeveel decibel geluid maakt de buitenunit van een warmtepomp?
• Wat veroorzaakt het geluid van een warmtepomp?
• Welke geluidseisen zijn verbonden aan een warmtepomp?
  • Europese regelgeving voor geluid en warmtepompen
  • Geluidseisen voor warmtepompen in Nederland
• Hoe werkt geluid eigenlijk?
• Hoe kan ik het geluid van verschillende warmtepompen vergelijken?
  • Waar moet ik wél naar kijken om geluidssterkte te vergelijken?
  • Kan ik dan het geluidsvermogensniveau op het energielabel van de warmtepomp aanhouden?
• Hoe weet ik of een warmtepomp aan de geluidseisen voldoet?
  • Hoe werkt de rekentool voor warmtepompen van de overheid?
• Welke oplossingen voor geluidsreductie zijn er?

Hoeveel decibel geluid maakt de buitenunit van een warmtepomp?

Een gemiddelde buitenunit van een lucht/water warmtepomp in Nederland produceert zo’n 50 dB(A) aan geluid, wanneer je hier direct naast staat. Dit is vergelijkbaar met een koffiezetapparaat of elektrische tandenborstel. Dit kan dus best storend zijn, wanneer de buitenunit dicht bij je slaapkamerraam of die van de buren is geplaatst. Kies je voor een warmtepomp van Technea? Dan weet je zeker dat je één van de stilste buitenunits van de Nederlandse markt gebruikt. Lees hier meer over onze warmtepompen.

Bron: Vereniging Eigen Huis

Wat veroorzaakt het geluid van een warmtepomp?

Het geluid wordt voornamelijk veroorzaakt door de bewegende delen van de warmtepomp, zoals de compressor en ventilator, die zorgen voor de warmteonttrekking uit de buitenlucht. Omdat beide onderdelen draaien op verschillende toerentallen, kan het geluidsniveau dat ze produceren verschillen. Dit hangt namelijk af van de buitentemperatuur en mate van gebruik. Is het een koude dag en moet de warmtepomp de woning meer verwarmen? Dan zal de buitenunit harder moeten draaien en dus een hoger geluidsniveau produceren.

Lees hier meer over de werking van geluid >>

Welke geluidseisen zijn verbonden aan een warmtepomp? 

Om overlast te voorkomen zijn er zowel op Europees als landelijk niveau geluidseisen gesteld aan (nieuw te plaatsen) buiten opgestelde installaties, waaronder warmtepompen.

Europese regelgeving voor geluid en warmtepompen 

Op Europees niveau zijn regels opgesteld en de productlabels geïntroduceerd voor producten die energie verbruiken (Energy related Products), waaronder ook de warmtepompen. Naast dat bij de berekening van de energie-efficiëntie (SCOP) van de warmtepomp nu ook rekening wordt gehouden met de klimaatzones van Europa, is het nu ook verplicht om het maximaal gewogen geluidsvermogen (dB(A)) van de binnen- en buitenunit te vermelden. Hierbij draait de warmtepomp bij standaard omstandigheden (7 graden buitentemperatuur).

In Europa is het maximale toegestane geluidsvermogen van warmtepompen vastgelegd in de Ecodesign Directive Commission Regulation (EU) No 206/2012. Volgens deze verordening mogen warmtepompen met een vermogen tot 6 kW maximaal 65 dB(A) produceren, terwijl warmtepompen met een vermogen van 6 kW tot 12 kW maximaal 70 dB(A) mogen produceren.

Geluidseisen voor warmtepompen in Nederland 

Naast het universele Europese energielabel, hebben we in Nederland zelf ook geluidseisen voor warmtepompen. Het energielabel zegt namelijk niets over of de warmtepomp ook binnen de Nederlandse geluidsnorm voor warmtepompen past. Die norm gaat over het geluid op de erfgrens met de buren en mag niet te hard zijn. Per 1 april 2021 geldt er voor warmtepompen met een buitenunit in het Bouwbesluit het volgende:

• ’s Avonds en ’s nachts tussen 19:00 uur en 7:00 uur mag de unit maximaal 40 dB(A) geluid produceren op de erfgrens met de buren of bij een open raam.

• Overdag mag de unit maximaal 45 dB(A) geluid produceren op de erfgrens met de buren of bij een open raam.

Wil je er zeker van zijn dat de buren van jouw klanten niet klagen over geluidsoverlast? Kies dan voor onze AC312P warmtepomp met slechts een dB(A) van 39,9 en gebruik de rekentool van de overheid voor extra zekerheid.

Hoe kan ik het geluid van verschillende warmtepompen vergelijken?

Ondanks de regelgeving op het gebied van geluidsoverlast is er geen onafhankelijke testinstantie of databank met geluidsgegevens van alle soorten en maten warmtepompen. Het Bouwbesluit bepaalt dat de geluidsgegevens worden aangeleverd door de warmtepompleveranciers zelf. De waardes die de leveranciers verstrekken zijn helaas niet 1-op-1 met elkaar te vergelijken, omdat zij namelijk niet allemaal dezelfde meetmethode hanteren. Het meetproces kan namelijk sterk variëren door factoren, zoals de afstand tot de buitenunit en de omgevingsomstandigheden, zoals extreme kou en akoestiek. Het maakt namelijk nogal verschil wanneer je op één meter of op drie meter van de buitenunit staat en of je op 1 punt meet of rondom de unit. Dit maakt het lastig voor jou als installateur om te vergelijken en een goed advies te geven aan je klant.

Waar moet ik wél naar kijken om geluidssterkte te vergelijken?

Je kunt het geluid van verschillende merken warmtepompen wel met elkaar vergelijken op basis van het maximale geluidsvermogensniveau (LwA). Dit is het maximale optredende geluidsniveau dat de buitenunit kan produceren en verandert niet als je de afstand tot de unit vergroot of verkleint. Dit getal is dus altijd gelijk.

Daarnaast maakt het gewicht en de omvang (de massa) van de warmtepomp vaak ook een verschil. Hoe groter de buitenunit, hoe groter het verdamperoppervlak (warmtewisselaar) en hoe lager de luchtsnelheid en het geluidsniveau. Hierdoor heeft een kleinere buitenunit sneller een geluiddempende omkasting nodig, waardoor hij al snel even groot wordt als een van zijn grotere broers. Onze warmtepompen beschikken daarom standaard over een geluiddempende omkasting en zijn van zichzelf al groter van omvang om geluidsoverlast zoveel mogelijk te voorkomen.

Kan ik dan het geluidsvermogensniveau op het energielabel van de warmtepomp aanhouden? 

Het geluidsvermogensniveau is belangrijk om warmtepompen eerlijk te vergelijken, maar let hierbij wel op voor welk verwarmingsvermogen (de stand) deze waarde geldt. Dit mag de leverancier namelijk zelf bepalen, maar beïnvloedt wel het geluidsvermogensniveau. Gebruik daarom altijd het maximale geluidsvermogen in zowel dag- als nachtmodus voor nauwkeurige berekeningen. Fabrikanten zijn verplicht deze gegevens te verstrekken en je kunt ze vaak terugvinden op het datablad van de warmtepomp of in een aparte geluidsbrochure.

Hoe weet ik of een warmtepomp aan de geluidseisen voldoet?

Om warmtepompen dus met elkaar te kunnen vergelijken, heb je het maximale geluidsvermogensniveau nodig (LwA). Daarbij heeft de overheid een tool ontwikkeld, waarmee je een geluidsberekening kunt maken voor je klant en de warmtepomp die jullie op het oog hebben. Zo maak je een goede inschatting of de warmtepomp aan de geluidseisen op de erfgrens voldoet. Ook kun je natuurlijk met deze tool verschillende warmtepompen met elkaar vergelijken in verschillende situaties en locaties.

Hoe werkt de rekentool voor warmtepompen van de overheid?

De rekentool is een Excelsheet, en gaat uit van een aantal standaardsituaties:

• Gg_1 – grondgebonden woning, buitenunit op maaiveld.

• Gg_2 – grondgebonden woning, buitenunit op aanbouw tegen de woning.

• Gg_2A – grondgebonden woning, buitenunit op bouwwerk achter op het perceel.

• Gg_3 – grondgebonden woning, buitenunit op dak van woning.

• Ap – appartementenbouw, buitenunit tegen gevel of op dak.

Voor elke situatie is er een apart tabblad in de Excel-sheet waar de berekeningen kunnen worden uitgevoerd. Hier kun je de x-, y- en z-coördinaten invoeren van het perceel, de warmtepomp en eventuele extra meetpunten, zoals een open raam bij de buren. De standaardmeetpunten bevinden zich anderhalve meter boven de grond op de erfgrens, maar afhankelijk van de situatie kunnen er meer coördinaten nodig zijn, zoals de afmetingen van een aanbouw als de warmtepomp daarop staat. De resultaten zijn nauwkeurig, maar het kan handig zijn om vooraf een situatieschets te maken en deze in te vullen met de juiste coördinaten. In de bijbehorende handleiding staan alle factoren van het rekenmodel uitgebreid uitgelegd.

Fabrikanten moeten verplicht informatie verstrekken voor deze rekentool, zoals het maximale geluidsvermogen overdag en ’s nachts, en eventuele toeslagen voor tonaal geluid. Sommige fabrikanten hebben deze gegevens in een aparte geluidsbrochure staan, maar het kan soms even zoeken zijn.

Welke oplossingen voor geluidsreductie zijn er? 

Omdat de warmtepomp zelf vaak niet voldoet aan de 40 dB(A) eis, betekent dit dat de installatie op voldoende afstand van de buren geplaatst moet worden en er eventueel geluidsisolerende maatregelen moeten worden genomen om de aan de wet- en regelgeving te voldoen. Met de eerdergenoemde tool van de overheid kun je voor een klant de meest gunstige plek van zijn buitenunit bepalen. Kans op geluidsoverlast neemt namelijk al snel af wanneer de afstand tot de buitenunit wordt vergroot.

Geluiddempende omkasting

Voldoet de warmtepomp nog steeds niet aan de eisen wanneer je hem op de meest gunstige plek van het perceel plaatst? Of lukt gewoonweg het niet om de buitenunit daar te plaatsen? Dan kun je  nog kiezen voor een geluiddempende omkasting. Deze kunnen het geluid tot wel 90% reduceren, maar zijn niet goedkoop en maken de buitenunit een stuk groter dan dat hij al is.

Wanneer je kiest voor een omkasting, zorg er dan wel voor dat je er een kiest die de buitenunit niet zomaar afdekt. Omdat de ventilatoren van de warmtepomp grote hoeveelheden lucht door de buitenunit stuwen om warmte te onttrekken, zou een verkeerde afdekking van het apparaat een afname van zijn efficiëntie tot gevolg hebben. Daarnaast is niet iedere omkasting geluiddempend. De buitenunit kan zelfs meer geluid gaan produceren wanneer de omkasting niet deskundig is geplaatst.

Bij onze Ovum warmtepompen zit de geluidsreducerende omkasting er standaard bij. Zo weet je zeker dat de buitenunit niet wordt afgedekt en een geluiddempend effect heeft. Doordat de omkasting volledig is afgestemd op de warmtepomp is er geen sprake van efficiëntieverlies.

Trillingsdempers en -blokken 

Naast een geluiddempende omkasting is voldoende isolatie om trillingen en resonantie (contactgeluid) te verminderen ook erg belangrijk. Zorg daarom altijd voor een vlakke en stabiele ondergrond waarop de buitenunit wordt geplaatst en kies voor goede trillingsdempers onder de unit. Rubberen trillingsdempers absorberen de trillingen, waardoor de warmtepomp stiller en efficiënter werkt. Daarnaast voorkom je ook dat de trillingen resoneren in de woning.

Wil je de warmtepomp op een plat dak installeren? Doe dit dan veilig en stormvast met ons geluiddempende en ballastvrije montagesysteem voor warmtepompen.

Andere maatregelen voor geluidsreductie van de warmtepomp 

Naast het het gunstig plaatsen van de buitenunit op het perceel, het toepassen van een geluiddempende omkasting en trillingsdempers, zijn er nog een aantal andere maatregelen die je kunt treffen om geluid van de warmtepomp te reduceren:

• Zorg ervoor dat de buitenunit van de warmtepomp akoestisch geïsoleerd is van de woning.

• Plaats de buitenunit bij voorkeur niet onder een slaapkamerraam of een open raam van een woonruimte.

• Zorg ervoor dat de leidingen geen direct contact maken met de woning.  

• Vermijd het monteren van de buitenunit aan een lichte (houten) wand.

• Hang het leidingwerk op in beugels met rubberen inleg voor demping.

• Voorkom weerkaatsing van geluid door de buitenunit niet in een nis met drie muren te plaatsen.

• Zorg voor een niet-reflecterende ondergrond. Dek een betonnen ondergrond af met rubber of ander geluiddempend materiaal.

• Zorg dat er in de uitblaasrichting binnen circa 10 meter geen obstakels staan die geluid kunnen weerkaatsen.

• Indien mogelijk, adviseer betere isolatie van de woning om de warmtepomp rustiger te laten draaien.

“Ben je als installateur geïnteresseerd in de meest efficiënte warmtepomp ter wereld?

Ontdek de Ovum warmtepompen“